Wielka nowelizacja KPC podpisana przez prezydenta RP i opublikowana

Ustawa z dnia 9 marca 2023 r.o zmianie ustawy –Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 614) trafiła do prezydenta 21 marca, a jego kancelaria poinformowała o tym w piątek 31 marca. br. Ustawa została opublikowana w piątek 31 marca opublikowana w Dzienniku Ustaw.

Najważniejsze zmiany to:

• lex Kaczyński – czyli przeprosiny w sprawie naruszania dóbr osobistych. Zgodnie z tym zapisem, jeśli pozwany nie opublikuje przeprosin, sąd będzie mógł nakazać ich opublikowanie na łamach ogólnodostępnego Monitora Sądowego i Gospodarczego na koszt pozwanego. Treść oświadczenia będą mogły powielać inne media.  Przepis dotyczyć miałby także postępowań będących już w toku, co jest w zasadzie obowiązywaniem prawa wstecz.
• Więcej spraw do sądów rejonowych – sądy okręgowe zajmą się sprawami, w których wartość przedmiotu sporu będzie przewyższała sto tysięcy złotych (do tej pory to 75 tys. zł) , oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
• zakaz nadużycia prawa procesowego przez stronę – wyrazem kontynuacji tego kierunku jest poszerzenie katalogu niedopuszczalnych wniosków o wyłączenie sędziego. Celem zmiany wprowadzonej teraz w art. 531 par. 1 k.p.c. jest wyeliminowanie praktyki masowego składania wniosków o wyłączenie wszystkich sędziów danego wydziału czy nawet całego sądu, również gdy sędziowie ci nie są w żaden sposób zaangażowani w prowadzenie sprawy
• zamiana postępowania sądowego na arbitrażowe- takie możliwości daje planowany art. 1161(1) kpc oraz dalej opisane przepisy towarzyszące. Planowane zmiany expresiss verbis wprowadzają możliwość zrezygnowania z „publicznych usług sprawiedliwości” tj. udziału w postępowaniu przed sądem powszechnym oraz przeniesienia sporu do sądu polubownego, czyli wybrania niejako „sprywatyzowanych usług sprawiedliwości”. Znamienita ilość sporów aktualnie zawisłych przed sądami powszechnymi mogłaby zostać transferowana do sądów polubownych. Postanowienie o umorzeniu potwierdzać będzie, że zapis na sąd polubowny jest ważny i skuteczny. Najprostsze będą zapewne sytuacje, gdy strony zdecydują się na skorzystanie ze standardowych klauzul rekomendowanych przez sąd arbitrażowy, któremu mają zamiar powierzyć swoją sprawę po umorzeniu postępowania w trybie art. 1161(1) par. 2 k.p.c. Wydaje się, że należałoby postulować, aby sądy polubowne opracowały i opublikowały wprost proponowane brzmienie modelowych klauzul arbitrażowych.(Źródło: Prawo.pl dla LEX z dn. 01.04.2023 r. /HW)