Rada Ministrów przyjęła projekt „ustawy deregulacyjnej”

 11 marca 2025 roku Rząd przyjęł projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego, zwany dalej „ustawą deregulacyjną” przedłożony przez Ministra Rozwoju
i Technologii. Zmiany obejmują aż 25 ustaw.

Najważniejsze obejmują:

kodeks postępowania administracyjnego:

• uregulowanie doręczeń zastępczych w sytuacji, gdy siedziba osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej nie istnieje lub nie jest możliwa do ustalenia,
• doprecyzowanie, jakie sprawy w szczególności nadają się do prowadzenia mediacji administracyjnych,
• umarzanie zawieszonych postępowań – po upływie określonego terminu postępowanie zawieszone z przyczyn obligatoryjnych, będzie mogło ulec umorzeniu, o ile nie będą sprzeciwiać się temu pozostałe strony oraz nie będzie zagrażało to interesowi społecznemu,
• doręczenia hybrydowe – załączniki do decyzji papierowej będą mogły być doręczone na innym trwałym nośniku, za zgodą strony,
• zmiany w zakresie pouczeń do postanowień – w niektórych regulacjach pojawi się instytucja sprzeciwu od postanowienia,
• umożliwienie organowi w ramach autokontroli nie tylko uchylenia decyzji, a też rozstrzygnięcia sprawy albo umorzenia postępowania,
• związanie organu pierwszego stopnia wskazaniami organu odwoławczego,
• w zakresie administracyjnej kary pieniężnej zmiany dotyczące min. biegu terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, definicji zaległej kary pieniężnej, wykonania kar, udzielania ulg z urzędu w zakresie administracyjnych kar pieniężnych.

kodeks cywilny – umowę leasingu będzie można zawrzeć w formie dokumentowej, bez konieczności posiadania podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu.

ustawa o Straży Granicznej – wyłączenie kontroli nielegalnego zatrudniania cudzoziemców spod nowych przepisów regulujących obowiązek publikacji okresowych analiz ryzyka oraz ograniczenia częstotliwości kontroli planowych;

ordynacja podatkowa:

• umarzanie zawieszonych postępowań – nastąpi, gdy zaistniałe przeszkody do kontynuowania postępowania nie zostaną usunięte w terminie trzech lat od daty zawieszenia postępowania,
• pojawią się nowe elementy treści zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej,

prawo bankowe – pojawi się możliwość prowadzenia rachunku wspólnego dla kilku funduszy inwestycyjnych w przypadku oferowania przez TFI produktów oszczędnościowych w ramach Pracowniczych Programów Emerytalnych oraz w ramach pozaustawowych programów oszczędnościowych;

ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych – doprecyzowanie przepisów odnoszących się do tzw. Małego ZUS Plus.

prawo lotnicze – odstąpienie od zasady dwuinstancyjności w postępowaniach związanych z wydaniem certyfikatu operatora kontroli bezpieczeństwa oraz z wyznaczeniem zarejestrowanego agenta, dostawcy oraz nadawcy;

prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi:

• umożliwienie wniesienia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego bez składania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy także wobec postanowień,
• umożliwienie wniesienia sprzeciwu nie tylko od decyzji kasatoryjnych, ale także od postanowień,

ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – dookreślenie zasad uczestnictwa rzecznika MŚP w postępowaniach przed sądami.

ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy – wyłączenie kontroli zjawiska nielegalnego zatrudniania cudzoziemców spod nowych przepisów regulujących obowiązek publikacji okresowych analiz ryzyka oraz ograniczenia częstotliwości kontroli planowych.

prawo przedsiębiorców:

• wprowadzenie możliwości mniej sformalizowanego występowania do przedsiębiorców bez wszczynania postępowania (tzw. wystąpienie do osoby),
• brak konieczności przedkładania dokumentu pełnomocnictwa lub prokury w urzędach, jeżeli umocowanie da się wykazać w publicznych rejestrach, np. KRS,
• ograniczenie w stosowaniu pieczątek i dołączania wydruków KRS i CEIDG,
• obowiązkowe analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa poprzedzające kontrolę planową,
• nowe elementy zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli,
• skrócenie czasu trwania kontroli u mikroprzedsiębiorców z 12 do 6 dni,
• częstotliwość planowych kontroli zostaje dostosowana do poziomu ryzyka związanego z wykonywaną przez przedsiębiorcę działalnością – im mniejsza kategoria ryzyka, tym mniejsza liczba kontroli,
• organ, które przeprowadzają kontrole działalności gospodarczej, np. ZUS, Inspekcja Handlowa i inne, będą musiały publikować informację o kategorii ryzyka przypisanej do poszczególnych przedsiębiorców podlegających kontroli,
• przed rozpoczęciem kontroli, każdy organ będzie musiał doręczyć przedsiębiorcy wstępną listę informacji i dokumentów, które powinien udostępnić,
• umożliwienie wniesienia sprzeciwu wobec czynności kontrolnych bez jednoczesnego wstrzymania czynności kontrolnych, w przypadku gdy organ przeprowadzając kontrolę powołuje się na wyłączenia ograniczeń kontroli działalności gospodarczej,
• wprowadzenia ogólnych zasad stanowienia prawa przyjaznego przedsiębiorcom – projekty ustaw, które nakładają obowiązki na przedsiębiorców będą musiały mieć 6 miesięczne vacatio legis.

ustawa o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców – dookreślenie zasad procesowych uczestnictwa rzecznika MŚP w postępowaniu w sprawie skargi nadzwyczajnej przed Sądem Najwyższym.

ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców – zwiększenie limitu środków przeznaczanych na koszty udzielania pomocy publicznej przez Agencję Rozwoju Przemysłu.

W swoich założeniach ustawa deregulacyjna miała redukować biurokrację, przede wszystkim w relacjach przedsiębiorców z różnymi urzędami. Pomimo wielu korzystnych zmian, usunięto z niego wiele pozytywnych dla przedsiebiorców pomysłów, które były w poprzednich wersjach przygotowanych przez resort ministra Krzysztofa Paszyka, skreślenie przepisu art. 70 ust. 6 pkt 1 ordynacji podatkowej, który był wykorzystywany przez administrację skarbową do sztucznego wydłużania okresu przedawnienia podatków. Kolejna pominięta w projekcie korzystna zmiana dotyczy przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Chodziło o to, by prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postępowaniu w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, wymierzając wysokość kary, badał, czy zalegająca z zapłatą faktury strona sama nie była „ofiarą zatorów”. W szczególności zaś, czy istnieje związek pomiędzy niespełnieniem zobowiązania w terminie a nieotrzymaniem przez nią należności innych kontrahentów.

Projekt ustawy obecnie trafił do Sejmu. Na stronie rządowej wskazuje się, że nowe rozwiązania mają wejść w życie zasadniczo od 1 maja 2025 roku, z wyjątkiem przepisów odnoszących się do postępowań odwoławczych przed KIO, które zaczną obowiązywać 1 stycznia 2026 roku. Nie jest jednak dziś jasne, kiedy Sejm będzie w całości zajmował się pakietem i jak długo prace będą trwały jeszcze przed wyborami prezydenckimi , a jak długo – już po wyborach.

Projekt ustawy oraz cały proces jego przyjęcia i zmian przez Radę Ministrów można zobaczyć pod linkiem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12383815/katalog/13050532#13050532

Źródło: gov.pl, legislacja.rcl.gov.pl, Rzeczpospolita e -wydanie Prawo.pl dla LEX z dn. 12.03. 2025 r./HW