Zerowa stawka VAT przy eksporcie cały czas problematyczna
Działy księgowe i operacyjne muszą ściśle ze sobą współpracować, a skutki eksportu i transakcji trójstronnych trzeba analizować pod każdym względem. Najnowsze stanowisko NSA potwierdza, że szczególnie problematyczne są te sytuacje, w których to nie dostawca odpowiada za transport towarów poza granice Polski. Sprzedawca nie może wtedy zastosować zerowej stawki VAT.
Rozpatrzona kilka dni temu przez Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) sprawa, sygn. akt I FSK 2062/17, jest kolejną, która pokazuje, że nie tylko dowody wywozu, ale – przede wszystkim – faktyczne warunki transakcji mają istotne znaczenie dla zastosowania zerowej stawki VAT. Dotyczyła ona sytuacji, w której za wywóz towarów z polskiej fabryki do UE, jak i krajów trzecich, odpowiadał kontrahent (odbiorca towaru, który korzystał w usług przewoźnika). Co istotne, transport faktycznie miał miejsce, a sprzedawca mógł zdobyć dowody potwierdzające wywóz (m.in. CMR, IE-599). Dostawca zawierał jednak z kontrahentami dodatkowe porozumienia do umowy „Transfer of Title”, na podstawie których własność towaru (i zapewne możliwości dysponowania nimi) przechodziła na kontrahenta jeszcze przed odbiorem towaru z magazynu. Po przeniesieniu własności, towar mógł znajdować się pewien (nieokreślony) czas w Polsce, zanim kontrahent lub jego przewoźnik go odebrali. Choć docelowo towar opuszczał Polskę, z perspektywy organów jak i NSA, dochodziło do sprzedaży krajowej, skoro transakcja, w ramach której kontrahent nabywa towar nie wiązała się z jego bezpośrednim wywozem poza Polskę.
Z przepisów ustawy o VAT wynika jedynie, że zastosowanie stawki 0 proc. w eksporcie towarów jest możliwe pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument, który jednoznacznie i w sposób niebudzący wątpliwości potwierdza wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a w przypadku eksportu pośredniego dokument, który potwierdza wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, i z którego wynika tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu. Z art. 41 ust. 6a ustawy o VAT wynika, że może to być w szczególności:
- dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu,
- dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność,
- zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.
Praktyczna trudność w tym zakresie to oczywiście sprawdzenie (najlepiej w momencie zawierania umowy), co dzieje się z towarem po jego przekazaniu kontrahentowi.
Praktyka doradców podatkowych pokazuje rozwiązanie, by poza wskazaniem w umowie zakazu możliwości dokonania bezpośredniej odsprzedaży w Polsce, przeprowadzić merytoryczną rozmowę z kontrahentem zmierzającą do poznania dalszych losów towaru, bez zbędnych szczegółów mogących naruszać tajemnicę handlową, koncentrując się na kluczowych dla zastosowania stawki 0 proc. elementach. Ustalenia te, podsumowane w podpisanym oświadczeniu czy kwestionariuszu z pewnością zwiększą komfort działów rozliczających VAT i osób zarządzających firmą. Skuteczność takiego działania potwierdzają organy podatkowego m.in. w najnowszej interpretacji podatkowej (z 17 sierpnia br., nr 0114-KDIP1-2.4012.239.2020.1.RM).
Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy w kancelarii Martini i Wspólnicy, wskazuje natomiast, że sądy administracyjne zwracają na uwagę, że kluczowe jest ustalenie, na terytorium którego kraju przechodzi, na ostatni podmiot w łańcuchu, ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru. Pomocna jest w tym zakresie analiza reguł Incoterms. Jego zdaniem, warto jednak wskazać o zmianach obowiązujących od 1 lipca 2020 r., tzw. pakiet quick fixes, które wprowadzają pewne domniemania ograniczające rolę warunków dostawy. Nowe przepisy w tym zakresie dotyczą jednak tylko transakcji wewnątrzwspólnotowych, natomiast do transakcji pozaunijnych zastosowanie znajdują stare reguły. ( Źródło: Prawo.pl dla LEX z dn. 01.09.2020 r./HW)