3 sie 2015
PROJEKTY „AUTOSTRAD MORSKICH” W REJONIE MORZA BAŁTYCKIEGO
Głównym celem Transeuropejskich Sieci Autostrad Morskich jest poprawa wykorzystania istniejących szlaków morskich i założenie nowych regularnych połączeń morskich pomiędzy krajami członkowskimi UE z ze szczególnym uwzględnieniem poprawy dostępu do regionów peryferyjnych. Niemniej ważne jest zmniejszenie obciążenia lądowych szlaków transportowych wykorzystywanych przez transport samochodowy.
Kto może składać projekty?
Konsorcja, w skład których będą wchodzić przynajmniej porty kategorii A i operatorzy transportowi z co najmniej dwóch krajów członkowskich UE. Udział krajów sąsiedzkich jest dozwolony z zastrzeżeniem, że na jego terytorium nie mogą się znajdować urządzenia infrastruktury finansowane z budżetu TEN-T. Projekt dopuszcza partnerstwo publiczno-prywatne.
Termin składania propozycji:
8 stycznia 2007 r. Propozycje powinny zostać zgłaszane do odpowiednich ministerstw (w Polsce MGM) odpowiedzialnych za wstępną ocenę formalną. Projekty zaakceptowane otrzymają finansowe wsparcie rządowe i zostaną zgłoszone KE do finansowania w ramach budżetu TEN-T
Struktura i zawartość propozycji projektu:
- zwięzły opis projektu,
- opis techniczny projektu i harmonogram prac
- plan finansowy inwestycji (maksymalna kwota finansowania z budżetu TEN-T wynosi 20% kosztów projektów infrastrukturalnych i 50 % kosztów ekspertyz i dokumentacji
- przewidywane skutki społeczno ekonomiczne w perspektywie 10 –15 lat.
Kryteria oceny:
- rentowność i wiarygodność projektu
- przyczynianie się do wzrostu dostępności transportu modalnego z zapewnieniem odpowiedniego bezpieczeństwa, niskich kosztów i regularności połączeń
- przyczynianie się do poprawy jakości łańcucha logistycznego
- wpływ społeczno ekonomiczny projektu
- efekty w dziedzinie konkurencyjności.
Porty w europejskim systemie transportowym (TEN-T) – autostrady morskie
Żegluga bliskiego zasięgu zajmuje obecnie znaczące miejsce w całości przewozów morskich generowanych na wodach terytorialnych UE. Ok. 40% wszystkich ładunków transportowanych na obszarze UE przewożonych jest w ramach żeglugi bliskiego zasięgu. Żegluga ta wpływa korzystanie na kształtowanie polityki transportowej UE, z uwagi na jej marginalny negatywny wpływ na środowisko oraz pomoc w redukcji kongestii na drogach europejskich.
Szczególna formą rozwoju żeglugi bliskiego zasięgu dostosowaną do potrzeb współczesnej logistyki stanowi koncepcja autostrad morskich. Głównym celem tej inicjatywy Komisji Europejskiej jest koncentracja przewozów towarów w europejskich korytarzach transportowych uzupełnionych o nowoczesne regularne połączenia morskie. Przewozy te generować powinny dużą liczbę ładunków, spełniać szereg wymagań jakościowych oraz odbywać się regularnie między dwoma wyznaczonymi przez zainteresowane państwa portami. Ich podstawowe założenia zostały zawarte w Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 884/2004/EC z 29 kwietnia 2004 r. ws. zmiany Wytycznych TEN-T zawartych w Decyzji Nr 1692/96/EC, konkretnie w Art. 12 a. oraz Vademecum Komisji Europejskiej z 2005r. dotyczącym wdrożenia koncepcji autostrad morskich poprzez Art. 12 a TEN-T.
Polska zaangażowała się w prace nad projektem autostrad morskich jeszcze przed naszą akcesją do UE, biorąc czynny udział w pracach Grupy Wysokiego Szczebla nad zdefiniowaniem priorytetowych szlaków transportowych w UE, w ramach których konkretne już projekty połączeń żeglugowych mogłyby otrzymywać status „autostrad morskich”. Grupa Wysokiego Szczebla zarekomendowała utworzenie czterech autostrad morskich na wodach terytorialnych UE, w tym na Morzu Bałtyckim. W ramach tej ostatniej autostrady planowane jest powstanie sieci nowoczesnych serwisów morskich między portami bałtyckimi. Nad konkretyzacja założeń autostrady morskiej pracowała specjalna Grupa Zadaniowa złożona z przedstawicieli bałtyckich państw członkowskich UE. Polska objęła przewodnictwo podgrupy ds. infrastruktury. Jej zadaniem, które już pomyślnie zrealizowano, było opracowanie uniwersalnej listy składników infrastruktury portowej, obejmujących również sferę dostępu do portów, zwłaszcza od strony lądu, warunkujących sprostanie przez porty bałtyckie wysokim wymaganiom jakościowym niezbędnym dla obsługi połączeń żeglugowych o charakterze autostrad morskich.
Projekt autostrad morskich przewiduje szczególną rolę dla dużych europejskich portów morskich kategorii A (obsługa rocznie min. 200.000 pasażerów lub przeładunek min. 1,5 mln ton towarów). Stanowić będą one punkty styczności z innymi gałęziami transportu, odprowadzającymi i doprowadzającymi ładunki na statki żeglugi bliskiego zasięgu. Porty takie powinny zostać wyposażone w nowoczesne terminale, sprawny dostęp od strony lądu i morza oraz wykorzystywać zaawansowane technologie IT usprawniające przeładunek i procedury administracyjne. W Polsce projekty autostrad morskich dotyczą portów Gdynia, Gdańsk oraz Zespołu Portowego Szczecin-Świnoujście, które spełniają unijne kryterium dla portów kategorii A tj. rocznych przeładunków powyżej 1,5 mln ton.
Polska włączyła się aktywnie w implementację koncepcji autostrad morskich czego przejawem była publikacja w dniu 14.09.2006 r. przez wszystkie państwa członkowskie UE leżące nad Bałtykiem wspólnego wezwania do składania przez zainteresowane konsorcja wniosków na konkretne propozycje projektów na połączenia typu „autostrady morskie” pomiędzy portami nadbałtyckimi z przynajmniej dwóch krajów. Termin składania wniosków do odpowiednich ministerstw upłynął 8 stycznia 2007 r. Złożone projekty poddawane są wspólnej ewaluacji przez rządy tych państw, których terytorialnie dotyczą i wyselekcjonowane projekty zostaną przekazane KE do zatwierdzenia. Pozytywna opinia KE umożliwi wnioskodawcom wystąpienie z kolejnym wnioskiem o dofinansowanie projektów z funduszy TEN-T (dofinansowanie 10-20% dla portów na inwestycje infrastrukturalne), Programu Marco Polo (dofinansowanie 35% dla armatorów w postaci subsydiów na pokrycie kosztów eksploatacji linii na 3 lata). Dodatkowo Polska w Sektorowym Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 przewiduje możliwość dofinansowania rozbudowy infrastruktury portowej na potrzeby autostrad morskich przy dofinansowaniu ze środków UE do 85% (Fundusz Spójności). Beneficjenci wskazują we wnioskach źródła wsparcia z jakiego chcieliby skorzystać. Dopuszcza się możliwość łączenia wsparcia z kilku źródeł o ile nie dotyczą tych samych elementów projektu.
Zakłada się, iż autostrady morskie staną się przedłużeniem funkcjonujących paneuropejskich lądowych korytarzy transportowych (w Polsce w szczególności Korytarza Transportowego nr VI). Przyczynią się one do poprawy systemu transportowego UE, przybliżą nowe rynki zbytu towarów oraz odciążą europejskie autostrady z ciężarowego ruchu kołowego. Autostrady morskie stanowić będą ponadto o przyspieszeniu wykorzystania transportu wodnego śródlądowego i kolei, jako preferowanych rodzajów transportu, łączących porty z ich lądowym zapleczem oraz tworzących sieć intermodalnych powiązań. Będzie to swego rodzaju wartość dodana autostrad morskich dla systemu transportowego UE. (źr. Ministerstwo Gospodarki Morskiej)
