Prawo celne: Nowe uprawnienia KAS w związku z sankcjami handlowymi wobec Rosji

Do września rząd ma przyjąć projekt ustawy dającej Krajowej Administracji Skarbowej nowe narzędzia do zapobiegania obchodzeniu sankcji handlowych nałożonych na Rosję. Chodzi o nowelizację ustawy z 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Sankcje wobec Rosji zostały dotychczas wprowadzone w 13 pakietach, z czego do polskiego prawa zaimplementowano cztery. Przepisy noweli pozwolą przeciwdziałać zarówno wywozom towarów do państw trzecich i następnie przekierowywaniom ich do Federacji Rosyjskiej, jak i próbom przywozu do Polski towarów objętych sankcjami, ale wysyłanych np. z Kazachstanu czy Turcji.

Według projektowanych przepisów w przypadku wykrycia naruszenia zakazu naczelnik urzędu celno-skarbowego będzie mógł np. zająć towar objęty sankcjami i wystąpić o orzeczenie jego przepadku na rzecz Skarbu Państwa. Z kolei eksporter towarów idących tranzytem przez Rosję czy BIałoruś będzie musiał pod rygorem odpowiedzialności karnej składać oświadczenie o tym, kto będzie końcowym użytkownikiem towaru poza tymi państwami.

W praktyce egzekwowanie sankcji przybiera czasem osobliwe formy. Urzędy celne otrzymały pismo z Departamentu Ceł MF z 22 marca 2024 r. (sygn. DC5.8870.378.2024), w którym udzielono im instrukcji co do stosowania unijnego rozporządzenia sankcyjnego nr 833/2014. Przypomniano m.in., że w przypadku wywozu samochodów osobowych do Rosji, na Białoruś czy do krajów Azji Środkowej (albo tranzytu przez te kraje) wymagane jest oświadczenie producenta towarów. Ma on w nim oświadczać, że wie, kto jest końcowym użytkownikiem, kto jest sprzedającym i kupującym i że jest świadom wszystkich ograniczeń, jakie dotyczą handlu w związku z nałożonymi sankcjami.

Także projektowana nowela ustawy sankcyjnej może nie spełnić swojego zadania ze względu na wiele użytych w projekcie nieprecyzyjnych pojęć. Pojawia się tam bowiem m.in. wymóg, by w terminie 45 dni od wyprowadzenia towaru poza Unię Europejską przedłożyć naczelnikowi urzędu celno-skarbowego „dokument potwierdzający dokonanie odprawy celnej towaru z państwa przeznaczenia”. – Dowód odprawy celnej jako dokument papierowy nie istnieje już chyba w żadnym kraju świata. Istnieją elektroniczne pliki czy komunikaty nieprzekładalne na papierowe wydruki. ( Źródło: Rzeczpospolita e – wydanie z dn.26.06.2024 r./HW)