Praktyczne trudności przy obliczaniu emisji CO2 na potrzeby CBAM

Mechanizm CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism), znany w Polsce również jako mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, został wdrożony jako część unijnego pakietu „Fit for 55”, którego celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w UE o co najmniej 55 proc. do 2030 r. Zasadniczym celem CBAM jest dążenie do zrównania kosztów związanych z emisjami gazów cieplarnianych dla towarów importowanych do UE oraz towarów unijnych, które są objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji „EU ETS”, który realizowany jest poprzez nałożenie dodatkowych obowiązków i ograniczeń, a docelowo również kosztów, na import do Unii Europejskiej wybranych towarów pochodzących z państw trzecich, wytworzonych w branżach wysokoemisyjnych. Aktualnie mechanizm obejmuje swoim zakresem import na obszar UE wybranych wyrobów z ogólnych kategorii: żelazo i stal, aluminium, cement, nawozy, energia elektryczna, wodór, przy czym katalog ten będzie ulegał stopniowemu rozszerzeniu w kolejnych latach.

Kompetencje w zakresie wdrażania i egzekwowania przepisów o CBAM podzielone zostały pomiędzy Komisję Europejską, administracje celne, a także krajowe organy CBAM. W Polsce funkcję krajowego organu właściwego do spraw CBAM pełni Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). Wdrożenie CBAM zostało podzielone na dwa etapy, przy czym pierwszy trwający od października 2023 r. do końca roku 2025 okres przejściowy nakłada  na importerów wyrobów objętych mechanizmem kwartalny obowiązek sprawozdawczy. Po pełnym wdrożeniu mechanizmu z początkiem roku 2026, pojawią się natomiast dodatkowe obowiązki związane m.in. z rejestracją importerów, gromadzeniem i weryfikowaniem danych, raportowaniem, a także dodatkowy koszt, proporcjonalny do poziomu emisji gazów cieplarnianych „wbudowanych” w importowane wyroby CBAM.

Wraz z pełnym wdrożeniem CBAM w roku 2026 tylko podmioty zarejestrowane jako Upoważnieni Zgłaszający CBAM będą miały możliwość zgłaszania do procedury importu towarów objętych mechanizmem. Upoważnieni Zgłaszający będą ponadto zobowiązani m.in. do ustalania emisji wbudowanych w importowane towary oraz ponoszenia proporcjonalnego do nich kosztu, poprzez zakup i umorzenie odpowiedniej liczby dedykowanych Certyfikatów CBAM. W praktyce jednym z największych wyzwań dla przedsiębiorców może być pozyskanie od dostawców oraz producentów spoza UE rzeczywistych danych dotyczących emisji wbudowanych w importowane produkty. ( Źródło: Rzeczpospolita e – wydanie z dn. 20.02.2024 r./ HW)