Ocena „Financial Times” – chińska inicjatywa Pasa i Szlaku nie spełnia oczekiwań

Taką ocenę przedstawił dziennik w poniedziałek. Inicjatywa Pasa i Szlaku (IPS) stała się  sztandarowym projektem polityki zagranicznej prezydenta ChRL, który to projekt ma na celu stymulację międzynarodowego handlu poprzez rozwój korytarzy transportowych, łączących Chiny z krajami Azji, Europy i Afryki.

Według wielu komentatorów projekt jest próbą przemiany światowego ładu gospodarczego i ofertą nowej wizji rozwoju, alternatywnej wobec przywództwa USA.  Wg. „FT” IPS ma oficjalnie za zadanie pokazać otwarty model rozwoju, który przynosi korzyści wszystkim uczestniczącym w nim krajom.

Rośnie jednak  liczba sygnałów, że projekty infrastrukturalne związane z inicjatywą nie spełniają deklaracji Pekinu i wywołują kontrowersje w krajach, którym miały pomagać. Wśród głównych zarzutów wobec IPS pojawiają się obawy o zdolność do obsługi zadłużenia w krajach, w których realizowane są projekty, wadliwe zarządzanie inwestycjami oraz ogólna nieprzejrzystość przy ich wykonywaniu. Według waszyngtońskiej firmy RWR Advisory Group projekty warte 419 mld USD,  czyli 32% wartości wszystkich projektów w ramach Pasa i Szlaku od 2013 roku, napotkały na problemy, w tym opóźnienia, sprzeciw społeczny czy kontrowersje związane z bezpieczeństwem.

Dziennik zauważa, że wspierane przez Chiny projekty infrastrukturalne warte 22 mld USD  zostały w tym miesiącu zawieszone przez władze Malezji w związku z dochodzeniem korupcyjnym przeciwko państwowemu malezyjskiemu funduszowi inwestycyjnemu 1MDB. Premier tego kraju zapowiedział, że przeanalizuje ponownie wszystkie chińskie projekty i „nierównoprawne traktaty”. „FT” zwraca też uwagę na obawy o zdolność do obsługi zewnętrznego zadłużenia, rosnącego w związku z projektami w ramach IPS, w odniesieniu do Pakistanu, Kambodży, Birmy i Czarnogóry. Sri Lanka zmuszona była do oddania Chinom w dzierżawę nowego portu w Hambantota, gdyż nie była w stanie obsłużyć długu zaciągniętego na jego budowę.
Jednocześnie gazeta przyznaje, że wiele projektów w ramach chińskiej inicjatywy osiągnęło sukces wskazując np. na port Pireus, który po przejęciu przez chińską firmę w 2016 roku znacznie zwiększył skalę działalności, czy wybudowaną przez Chińczyków linię kolejową między portem w Mombasie,  a Nairobi w Kenii .
W ważnych aspektach Chiny nie spełniają jednak obietnic dotyczących otwartego rozwoju – ocenia „FT” – w projektach finansowanych przez chińskie banki pomija się przetargi publiczne i faworyzuje jako wykonawców duże chińskie przedsiębiorstwa państwowe. Wg. analizy waszyngtońskiego think tanku Centrum dla Badań Strategicznych i Międzynarodowych 89%   wykonawców projektów infrastruktury transportowej finansowanych przez Chiny w 34 krajach Azji i Europy w latach 2006-2018 stanowiły firmy chińskie, a tylko 7,6% firmy lokalne. Dla porównania – w projektach finansowanych przez banki rozwojowe firmy chińskie stanowiły 29% zaś firmy lokalne – ponad 40% wykonawców.  (źr. www.gospodarkamorska.pl – DA)