Klauzule bezpieczeństwa na żywność z Ukrainy

Lobbing Polski odniósł skutek i Komisja Europejska zdecydowała się na wprowadzenie dwóch klauzul bezpieczeństwa na żywność z Ukrainy.

• Pierwsza dotyczy sytuacji, w której jeśli państwo członkowskie poinformuje, że dany produkt zakłóca jego rynek, to KE zdecyduje o chwilowym zawieszeniu swobodnego dostępu tego produktu na cztery miesiące, w którym to czasie będzie analizowała sytuację i zbierała dane.
• Druga, trudniejsza do uzyskania dotyczy hamulca bezpieczeństwa dla trzech produktów (cukier, drób i jaja). Automatycznie po przekroczeniu określonego poziomu eksportu nadwyżka będzie clona, tak jak wynika to z normalnych zasad WTO. Komisja poinformowała, że te limity są ustalone na średnim poziomie importu z Ukrainy w latach 2022–2023.

Pomimo powyższego, Komisja Europejska postuluje przedłużenie mechanizmu ATM (ang. Autonomous Trade Measures) o kolejny rok, czyli do czerwca 2025 r. ATM ma charakter jednostronny – Ukraina nie odpowiada na te środki liberalizacją dostępu do swojego rynku, i tymczasowy – wprowadzany jest na rok. Część handlu już była zliberalizowana w ramach obowiązującej jeszcze przed wojną umowy DCFTA – pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA). Ale ATM usunął wszystkie istniejące jeszcze bariery dla importu z Ukrainy. Polska w rozmowach z KE argumentuje, że to powinno być już ostatnie przedłużenie. I że trzeba skorzystać z artykułu 29 w DCFTA, który mówi o dalszej stałej i wzajemnej liberalizacji. A więc chodzi o to, żeby Ukraina nie tylko odpowiadała jakoś na koncesje ze strony UE, lecz także żeby za dostępem do unijnego rynku szły dostosowania ukraińskich standardów, np. fitosanitarnych. Jednocześnie Komisja przedłużyła na kolejny rok podobny ATM dla Mołdawii. W praktyce oznacza to, że eksport siedmiu produktów rolnych z Mołdawii, które podlegają kontyngentom taryfowym, będzie nadal w pełni zliberalizowany: pomidory, czosnek, winogrona stołowe, jabłka, wiśnie, śliwki i sok winogronowy. ( Źródło: Rzeczpospolita e – wydanie z dn. 01.02.2024r./HW)