Europejski Trybunał Obrachunkowy o słabościach i uchybieniach kontroli celnej – Komunikat prasowy 5.12.2017

W kontrolach celnych występują uchybienia i luki – twierdzą unijni kontrolerzy Poważne uchybienia i luki w unijnych kontrolach celnych wskazują na to, że nie są one przeprowadzane skutecznie – stwierdzono w nowym sprawozdaniu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego. Zdaniem kontrolerów wpływa to negatywnie na finanse UE. Gdy towary spoza obszaru Unii Europejskiej są wprowadzane na teren państw członkowskich, przed dopuszczeniem do swobodnego obrotu na obszarze Unii poddawane są kontrolom celnym. Niemniej jednak importerzy mogą celowo pomniejszać zobowiązania z tytułu należności celnych lub ich unikać, na przykład poprzez zaniżanie wartości towarów, podawanie fałszywego kraju pochodzenia lub ich klasyfikowanie jako produkty objęte niższą stawką celną. Kontrolerzy zbadali, czy Komisja Europejska i państwa członkowskie opracowały rzetelne mechanizmy kontroli przywozowych. Przeprowadzili oni wizyty kontrolne w organach celnych pięciu państw członkowskich: w Hiszpanii, we Włoszech, w Polsce, Rumunii i Zjednoczonym Królestwie. Kontrolerzy wykryli poważne uchybienia, które wskazują na luki w ramach prawnych oraz na nieskuteczne wdrażanie kontroli celnych dotyczących przywozu. Ma to negatywny wpływ na interesy finansowe UE. – Wpływy z ceł stanowią 14% budżetu UE, czyli około 20 mld euro. Uchylanie się od ich zapłaty zwiększa lukę w należnościach celnych, którą państwa członkowskie muszą kompensować za pomocą wyższych wkładów opartych na DNB. Ostatecznie cenę za ten proceder ponoszą zatem europejscy podatnicy – stwierdził Pietro Russo, członek Europejskiego Trybunału Obrachunkowego odpowiedzialny za to sprawozdanie. Zdaniem kontrolerów brakuje bodźców finansowych, które wystarczająco skutecznie zachęcałyby państwa członkowskie do prowadzenia kontroli celnych. Państwom, które przeprowadzają kontrole celne, lecz którym nie udaje się odzyskać środków stanowiących straty w dochodach UE, grożą bowiem konsekwencje finansowe, tymczasem te państwa, które nie prowadzą tego rodzaju kontroli, mogą nie ponosić żadnego ryzyka. Ponadto w państwach członkowskich wciąż występuje wiele luk w zakresie kontroli przywozowych. Na przykład: • Kontrolerzy wykryli, że brak wymogu gwarancji w Zjednoczonym Królestwie doprowadził do tego, że chińskie towary o znacznie zaniżonej wartości po odprawie w Zjednoczonym Królestwie były transportowane z powrotem do Europy kontynentalnej. Chińskie wyroby włókiennicze i obuwie o zaniżonej wartości wysyłano z Hamburga do Dover, gdzie były dopuszczane do swobodnego obrotu w UE PL 2 z pominięciem kontroli podczas zwolnienia towarów, a następnie transportowano je ponownie do Polski lub na Słowację. Wspólna operacja francuskich służb celnych i OLAF przeprowadzona w 2016 r. potwierdziła, że takie nadużycie finansowe polegające na zaniżaniu wartości miało miejsce głównie w Zjednoczonym Królestwie i było tym poważniejsze, że podatek VAT nie był odprowadzany w państwie członkowskim przeznaczenia. Wartości deklarowane na fałszywych fakturach były od pięciu do 10 razy niższe od wartości rzeczywistej. Według OLAF w latach 2013–2016 Zjednoczone Królestwo powinno było przekazać szacunkowo o prawie 2 mld więcej środków należności celnych, niż przekazało. • Faktyczne pochodzenie towarów może być maskowane za pomocą nieuczciwej praktyki polegającej na przeładunku w kraju, w którym towary są tymczasowo przechowywane, a następnie na wysłaniu ich do UE z fałszywą dokumentacją. Kontrolerzy wykryli szereg przedsiębiorstw oferujących tego rodzaju nieuczciwe usługi w internecie. • Towary o wartości poniżej pewnego progu są zwolnione z opłat celnych. Kontrolerzy wykryli jednak, że brak kontroli prowadził do zaniżania opłat celnych za towary zakupione online w krajach spoza UE. Twierdzą oni, że kilka firm kurierskich nadużywa tego zwolnienia. Zdaniem kontrolerów państwa członkowskie poczyniły postępy w jednolitym stosowaniu przepisów prawa celnego. W ramach kontroli celnych w odmienny sposób podchodzą one jednak do zwalczania problemu zaniżania wartości, podawania błędnego pochodzenia i nieprawidłowej klasyfikacji towarów, a także do nakładania sankcji. Uciążliwe kontrole celne mogą zaważyć na wyborze urzędu celnego przez przedsiębiorców przy przywozie towarów, przy czym porty i lotniska, w których przeprowadza się mniejszą liczbę kontroli celnych, mogą być dla przedsiębiorców bardziej atrakcyjne.

Kontrolerzy UE zalecają, aby Komisja Europejska: • począwszy od 2019 r. okresowo oszacowywała wielkość luki w należnościach celnych i wykorzystywała te szacunki do określenia celów dotyczących kontroli celnych; • zwiększyła wsparcie na rzecz krajowych służb celnych, w tym dokonała przeglądu kosztów poboru należności celnych; • zaproponowała, by kolejne unijne programy działania były wykorzystywane do wspierania stabilności finansowej europejskich systemów informacji w zakresie ceł; • precyzyjniej formułowała wnioski w komunikatach w sprawie wzajemnej pomocy; • zaproponowała zmiany w przepisach celnych, tak aby wskazywanie nadawców w zgłoszeniu celnym było obowiązkowe. Państwa członkowskie powinny: • uzależnić pominięcie kontroli sugerowane przez konkretny filtr ryzyka od uprzedniego lub doraźnego zatwierdzenia przez zwierzchnika; • wprowadzić kontrole w elektronicznych systemach odprawy celnej w celu blokowania deklaracji przywozowych zawierających wnioski o zwolnienie celne dla towarów o zadeklarowanej wartości powyżej 150 euro lub dla przesyłek handlowych zadeklarowanych jako podarunki; • sporządzić plany dochodzeniowe w celu ograniczenia nadużyć zwolnień celnych w elektronicznym handlu towarami z krajami spoza UE. Sprawozdanie specjalne nr 19/2017 pt. „Procedury przywozu – luki w ramach prawnych i nieskuteczne wdrażanie wpływają negatywnie na interesy finansowe UE” jest dostępne na stronie internetowej Trybunału (eca.europa.eu) w 23 językach UE (w jęz. polskim – link www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SRA_19/SR_Customs-PL.pdf   (źr. CLECAT Newsletter 2017/43 – DA)